Γιλέκα με άμμο για μαθητές με ΔΕΠ-Υ στη Γερμανία

Όταν η εκπαίδευση των περικοπών αναζητά  «μαγικές λύσεις»

Δημήτρης Τσουκάλης

Η εικόνα είναι από τη διαδικτυακή σελίδα της εφημερίδας «Der Tagesspiegel»

Ένα σημαντικό ποσοστό μαθητών, που δείχνει αξιοσημείωτη  αύξηση παγκόσμια, εμφανίζει  μεγάλη δυσκολία στην αυτοσυγκέντρωση και την προσοχή. Η διάγνωση στους μαθητές με τις σοβαρότερες δυσκολίες είναι  Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ). Οι μαθητές αυτοί χαρακτηρίζονται από αδεξιότητα, παρορμητισμό και αδυνατούν  να συγκεντρώσουν την προσοχή τους στο μάθημα και να παρακολουθούν τις οδηγίες. Στριφογυρίζουν στην καρέκλα, ρίχνουν τα πράγματά τους στο δάπεδο, σηκώνονται χωρίς λόγο από τη θέση τους, διακόπτουν   και αδυνατούν να συγκεντρωθούν στην εργασία τους.

Για τα παιδιά αυτά η καθημερινότητα, όχι μόνο στο σχολείο αλλά και στο σπίτι, γίνεται από δύσκολη έως βασανιστική, σε πολλές περιπτώσεις, όχι μόνο για τα ίδια αλλά και για το σχολικό και οικογενειακό περιβάλλον.

Μέχρι σήμερα η αντιμετώπιση των δυσκολιών αυτών των παιδιών γίνονταν παιδαγωγικά. Με μεγάλη υπομονή, με αγάπη και ανοχή. Με καλύτερη οργάνωση των εργασιών και των δραστηριοτήτων τους και με προσεκτική διαχείριση του χώρου στον οποίο εργάζονται, χωρίς διασπαστικούς παράγοντες.

Πριν από λίγο καιρό μια γερμανική εταιρεία παρουσίασε ένα νέο  προϊόν, το γιλέκο με άμμο που, σύμφωνα με το διαφημιστικό της ίδιας της εταιρείας, υπόσχεται ότι βοηθάει τους μαθητές με ΔΕΠ-Υ να αυξήσουν την αυτοσυγκέντρωσή τους, να είναι πιο ήρεμοι και να νιώθουν καλύτερα.

Η ιδέα για το γιλέκο ήταν μιας εκπαιδευτικού Ειδικής Αγωγής, η οποία είχε εργαστεί στην Αμερική, όπου το γιλέκο  αυτό χρησιμοποιείται από χρόνια με ενθαρρυντικά αποτελέσματα, όπως αναφέρει η ίδια.

Το γιλέκο αυτό έχει βάρος από 1,2 μέχρι 6 κιλά, για τα μεγαλύτερα παιδιά, και το φοράνε οι μαθητές για 30 λεπτά την ημέρα στο σχολείο. Το γιλέκο  κοστίζει, περίπου,150 Ευρώ.

Από την προηγούμενη σχολική  χρονιά σε περισσότερα από διακόσια σχολεία της Γερμανίας ξεκίνησε  η χρήση του γιλέκου. Σύμφωνα με όσα γίνονται γνωστά, δεν  απαιτείται η σύμφωνη γνώμη των γονιών, αλλά η πρακτική είναι να υπάρχει συνεννόηση με τους γονείς και το ίδιο το παιδί να το θέλει. Το κόστος αγοράς των γιλέκων, τα οποία παραμένουν στο σχολείο, καλύπτεται με χορηγίες.

Σύμφωνα με μαρτυρίες δασκάλων αλλά και κάποιων παιδιών, όπως γράφουν οι εφημερίδες, το γιλέκο μειώνει την υπερδιέγερση και την υπερκινητικότητα και τους κάνει να αισθάνονται καλύτερα. Έχει την ίδια επίδραση, αναφέρει μια δασκάλα, που έχει ένα  χέρι που ακουμπά στην πλάτη του παιδιού.

Η ίδια η εταιρεία στο διαφημιστικό έντυπο αναφέρει ότι το γιλέκο με  την πίεση που ασκεί  στο σώμα βοηθάει παιδιά με αισθητηριακός διαταραχές (αυτισμός) αλλά και ΔΕΠ-Υ  να μειώνεται η ένταση που αισθάνονται  και να νιώθουν καλύτερα.

Η χρήση των γιλέκων στα σχολεία έχει προκαλέσει σφοδρές  αντιδράσεις στη Γερμανία  και  η υπουργός Παιδείας του κρατιδίου της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας, Υβόν Γκεμπάουερ,  δηλώνει δημόσια ότι δεν συμφωνεί με   τη χρήση στα σχολεία του κρατιδίου.

Σε άλλα κρατίδια  τα τοπικά υπουργεία Παιδείας, στο ερώτημα   αν εγκρίνουν  τη χρήση των γιλέκων στα σχολεία, η απάντηση που δίνουν  είναι ότι δεν απαιτείται κανενός είδους έγκριση ή απαγόρευση και μένει στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς να εκτιμήσουν αν το γιλέκο  είναι χρήσιμο για την εκπαιδευτική διαδικασία και σε συνεννόηση με τους γονείς να πάρουν την όποια απόφαση.

Η πρόεδρος του συλλόγου φιλολόγων Ρηνανίας-Παλατινάτου, Κορνέλια Σβάρτς, θεωρεί ότι τα γιλέκα με άμμο είναι μια απέλπιδα  προσπάθεια να μπει τάξη στο χάος που έχει δημιουργηθεί στα σχολεία (με την ένταξη στα Γενικά σχολεία των μαθητών με Ειδικές Ανάγκες) και ο σύλλογός της απαιτεί άμεση απαγόρευση της χρήσης των γιλέκων.

Από την πλευρά των παιδοψυχιάτρων εκφράζονται σοβαρές επιφυλάξεις για αποτελεσματικότητα και τη θεραπευτική δράση των γιλέκων, που δεν αποδεικνύεται επιστημονικά, γεγονός που και η εταιρεία δεν το αρνείται. Επίσης οι παιδοψυχίατροι επισημαίνουν τον κίνδυνο στιγματισμού αυτών των μαθητών, ως ταραξιών ή ασθενών.

Από την πλευρά  των εκπαιδευτικών επισημαίνεται ο κίνδυνος τα γιλέκα να γενικευθούν και να χρησιμοποιηθούν, για οικονομικούς λόγους, ως αντιστάθμισμα στην έλλειψη κατάλληλης παιδαγωγικής στήριξης των μαθητών αυτών.

Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μαθητές αυτοί εντείνονται από την πολιτική των περικοπών και της ένταξης (Inklusion) των μαθητών με Ειδικές Ανάγκες στα Γενικά σχολεία, σε υπερπληθή τμήματα με ασφυκτικούς χώρους και χωρίς στήριξη από κατάλληλο εκπαιδευτικό προσωπικό. Η ένταση που προκαλείται στις τάξεις επηρεάζει μαθητές αλλά και δασκάλους και ανατροφοδοτείται κάνοντας την κατάσταση εξαιρετικά δύσκολη.

Στο διάλογο που αναπτύσσεται στα ηλεκτρονικά μέσα, πολλοί  μιλούν για επάνοδο της «μαύρης παιδαγωγικής», των εξαναγκασμών και του εκφοβισμού.

Υπάρχουν, από την άλλη πλευρά και εκπαιδευτικοί που  δεν απορρίπτουν εντελώς την ιδέα, αλλά θεωρούν ότι η χρήση των γιλέκων, σε Γενικά και Ειδικά σχολεία, σε μεμονωμένες  περιπτώσεις, θα πρέπει να γίνεται με πολύ μεγάλη προσοχή, με την κατάλληλη ιατρική παρακολούθηση και  λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη όλες τις παραμέτρους και τις πιθανές επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική υγεία των παιδιών.

Είναι σίγουρο και ανεξάρτητα από την όποια επίδραση μπορεί να έχουν τα γιλέκα σε κάποιες περιπτώσεις μαθητών, ότι  μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν. Η καλύτερη αντιμετώπιση των κάθε είδους δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι μαθητές γίνεται πιο αποτελεσματικά με παιδαγωγικό και επιστημονικό τρόπο. Αυτό απαιτεί εξειδικευμένο προσωπικό, κατάλληλους χώρους, υλικό και επιστημονική καθοδήγηση και παρακολούθηση. Όλα αυτά απαιτούν χρήματα που σήμερα οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν φαίνονται διατεθειμένες να διαθέσουν, παρά τα μεγάλα λόγια για προτεραιότητα στην Παιδεία.

Η ένταξη (Inklusion) των μαθητών με Ειδικές Ανάγκες στα Γενικά σχολεία, σε υπερπληθή τμήματα, με ελλείψεις εκπαιδευτικών και εξειδικευμένου βοηθητικού προσωπικού, προκαλεί συνθήκες χάους στα σχολεία, με τους δασκάλους αλλά και τους μαθητές  στα όρια των αντοχών τους.

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τα σχολεία να καταφεύγουν σε αμφιλεγόμενες ή και προβληματικές πρακτικές, όπως η χρήση του γιλέκου, τις οποίες πολλοί χαρακτηρίζουν ως επιστροφή στο μεσαίωνα.

Όταν στα σχολεία δημιουργούνται ασφυκτικές συνθήκες και η εκπαιδευτική διαδικασία γίνεται βασανιστική για εκπαιδευτικούς και μαθητές, τότε η αναζήτηση «μαγικών λύσεων» φαντάζει διέξοδος. Το επόμενο βήμα είναι η επιστροφή στον αυταρχισμό και σε παιδαγωγικές πρακτικές άλλων εποχών. Όλα αυτά είναι αποτέλεσμα  της πολιτικής των περικοπών, της εντατικοποίησης  και της απαξίωσης  της δημόσιας εκπαίδευσης.

πηγή: Εκπαιδευτική Λέσχη