Το “στραβό” σχέδιο του PISA

Ένα ντοκιμαντέρ του ZDF

Περίληψη: Δημήτρης Τσουκάλης

Ο διαγωνισμός Pisa, με τα αποτελέσματα και τη βαθμολογική  κατάταξη, είναι ο μοχλός πίεσης προς τις χώρες για τη «μεταρρύθμιση» του εκπαιδευτικού συστήματος.

Στη Γερμανία μετά το 2001 και τα άσχημα αποτελέσματα στο διαγωνισμό (σε όλα τα τεστ οι γερμανοί μαθητές βρίσκονταν κάτω από το μέσο όρο), άλλαξαν πολλά στα γερμανικά σχολεία.

Οι μαθητές δέχτηκαν τεράστια πίεση με αποτέλεσμα χιλιάδες  μαθητές να φτάνουν ακόμα και σε ψυχιατρικές κλινικές με το σύνδρομο εξουθένωσης “Burnout”. Στο ερώτημα «Πόσο ευτυχισμένοι αισθάνεστε στο σχολείο;» οι γερμανοί μαθητές βρίσκονταν στις τελευταίες θέσεις της κατάταξης.

Οι εκπαιδευτικοί δέχονται συνεχείς παρεμβάσεις για να «προσαρμόσουν» τη δουλειά τους στην επιτυχία στα διάφορα τεστ. Τα διαρκή τεστ στα σχολεία  έκαναν τη ζωή μαθητών και εκπαιδευτικών αφόρητη. Οι μαθητές της Τετάρτης τάξης, για παράδειγμα, από το Σεπτέμβρη μέχρι το Μάη έπρεπε να γράψουν 22 διαγωνίσματα. Διαρκώς δημοσιοποιούνταν αποτελέσματα και βαθμολογίες τύπου Μπουντεσλίγκα στο ποδόσφαιρο. Αλλεπάλληλα τεστ VERA, IGLOY, TIMSS, PISA.

Κάνοντας ένα απλό πείραμα οι δημοσιογράφοι του καναλιού με δασκάλους, φοιτητές και γονείς, απόφοιτους πανεπιστημίου,  διαπίστωσαν ότι ακόμα κι αυτοί δεν μπορούσαν 100% να απαντήσουν τα ερωτήματα που καλούνταν να απαντήσουν δεκαπεντάχρονοι μαθητές. Κάποια ερωτήματα ήταν γελοία και κάποια ακατανόητα.

Oι μαθητές παραμένουν από τις εφτά μέχρι τις τέσσερις στο σχολείο. Οι γονείς να εργάζονται και οι δύο και τα σχολεία να προσπαθούν να ανταποκριθούν  με διαρκείς ελλείψεις εκπαιδευτικών, την ίδια ώρα που οι μαθητές με ειδικές ανάγκες, αλλά και τα μεταναστόπουλα εντάσσονταν στα σχολεία.

Ο πρόεδρος του συνδικάτου εκπαιδευτικών Γιόζεφ Κράους αναφέρεται στο βασικό λεξιλόγιο των μαθητών του Δημοτικού (Α-Δ τάξη) και παρατηρεί ότι το 1981 αποτελούνταν από 1100 λέξεις και το 2016 μόλις από 700 λέξεις, την ώρα που μιλούν για αναβάθμιση της εκπαίδευσης, λέει, την ίδια ώρα χαμηλώνουν τις απαιτήσεις (Για να εμφανίζουμε περισσότερους απόφοιτους, πτυχιούχους κλπ).

Ένα ολόκληρο σύστημα από τη μια διοργάνωνε σεμινάρια κι από την άλλη πουλούσε στην αγορά «εκπαιδευτικές» υπηρεσίες και συμβουλές ( ίδρυμα Bertelsmann).

Ο κύριος Αντρέας Σλέιχερ, που είναι ο άνθρωπος του ΟΟΣΑ, υπεύθυνος για τα τεστ Pisa στην έδρα του οργανισμού στο Παρίσι, εμφανίζεται να είναι σύμβουλος σε εταιρεία που πουλάει εκπαιδευτικές υπηρεσίες. Ο ίδιος το αρνείται στη δημοσιογράφο κι όταν του επιδεικνύει την ιστοσελίδα της εταιρείας με το όνομά του  λέει ότι εν αγνοία του χρησιμοποιούν το άνομά του και δεν έχει καμιά οικονομική σχέση.

Στη συνέχεια το συνεργείο του καναλιού πηγαίνει στη Σιγκαπούρη. Στη Σιγκαπούρη, τον πρωταθλητή του διαγωνισμού Pisa, παντού βλέπει κανείς  αφίσες με ευτυχισμένα παιδιά που συμμετέχουν στο διαγωνισμό, η πραγματικότητα είναι ότι οι μαθητές δέχονται τεράστια πίεση και οι απόπειρες αυτοκτονιών είναι στα ύψη.

Ο γερμανός πατέρας στο βίντεο λέει ότι πιέζεται από το περιβάλλον να γράψει το γιο του, ενάμιση έτους, σε «σχολείο προετοιμασίας». Μια ολόκληρη βιομηχανία με τεράστιο τζίρο, αναφέρει ο ίδιος, αναπτύσσεται γύρω από την εκπαίδευση με μοχλό την επιτυχία στο διαγωνισμό Pisa.

Σε ένα από τα μεγάλα σχολεία της Σιγκαπούρης βλέπουμε τους μαθητές στο προαύλιο σε τελετή βράβευσης για το διαγωνισμό ανάγνωσης.

Στη συνέχεια βλέπουμε μαθητές να στήνουν σκηνή στα τυφλά. Προσπαθούν να κάνουν τη μάθηση πιο ενδιαφέρουσα, να χαλαρώνουν οι μαθητές και να δουλεύουν ομαδικά αλλά η πίεση υπάρχει παντού.

Σιγά σιγά η αμφισβήτηση και της φιλοσοφίας αλλά και του ίδιου του διαγωνισμού άρχισε να παίρνει διαστάσεις στη Γερμανία.

Ο Pisa αντιμετωπίζει τα σχολεία σαν οικονομικό σύστημα που παράγει ένα παγκόσμιο προϊόν που μπορεί να μετρηθεί. Αυτό δεν έχει καμιά σχέση με την, Εκπαίδευση, την  παιδαγωγική και την ανατροφή των παιδιών, λέει ο καθηγητής  Jochen Kraoutz.

Στα ερωτήματα προς το Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου για τον αν είναι χρήσιμη η συμμετοχή σε έναν διαγωνισμό που αμφισβητείται έντονα η απάντηση είναι ότι θέλουμε να συνεχίσουμε να συμμετέχουμε σ` έναν παγκόσμιο διαγωνισμό, να βλέπουμε τις αδυναμίες μας κλπ.

Ο τελευταίος ομιλητής προφέσορ   Εκχαρτ Κλίμε από το γερμανικό Διεθνές Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, ειδικός για το θέμα, εξηγεί ότι δόθηκε πολύ μεγάλη σημασία στο διαγωνισμό Pisa κάτι που λανθασμένα καθόρισε την εκπαιδευτική πολιτική στη Γερμανία. Σήμερα πιστεύει ότι πρέπει να  σταματήσει η πίεση προς τους μαθητές και να δούμε πιο ψύχραιμα και με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση την εκπαίδευση.

Η τελευταία εικόνα είναι από ένα σχολείο στο Πότσνταμ όπου οι μαθητές δουλεύουν ομαδικά, στηρίζονται στη συνεργασία και δίνουν πολύ μεγάλη σημασία στο καλό κλίμα και τα αποτελέσματά τους είναι εντυπωσιακά. Η δημοκρατία λέει η διευθύντρια μπορεί να μεταμορφώσει το σχολείο και τους μαθητές.

Θέλουμε σχολεία που ανοίγουν τις πόρτες, που κάνουν τους μαθητές δυνατούς και επινοητικούς, αυτά δεν μπορούν να τα πετύχουν η πίεση, ο παγκόσμιος  ανταγωνισμός και τα συγκριτικά τεστ. Αυτά μπορεί να τα πετύχει η φροντίδα για την πρόοδο και την εξέλιξη κάθε ξεχωριστού μαθητή, μόνο έτσι θα ισιώσουμε το «στραβό» σχέδιο του Pisa, είναι ο επίλογος του ντοκιμαντέρ του κρατικού καναλιού ZDF.

πηγή: Εκπαιδευτική Λέσχη